Podstawowe wymagania jakie są stawiane
dla Pracowni RTG | Radiografia Ogólna
-
Wymagania ogólne
-
Wymagania szczegółowe
-
Dokumentacja pracowni RTG
Terminy
Terminy:
- Pracownia rentgenowska — pomieszczenie lub zespół pomieszczeń, przeznaczonych do wykonywania medycznych procedur radiologicznych z wykorzystaniem promieniowania rentgenowskiego.
- Gabinet rentgenowski — pomieszczenie pracowni rentgenowskiej, w którym zainstalowana jest na stałe co najmniej jedna lampa rentgenowska.
Wymagania Ogólne
Wymagania ogólne dla pracowni RTG (gabinetu RTG):
Konstrukcja ścian:
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 21 sierpnia 2006 r. w sprawie szczegółowych warunków bezpiecznej pracy z urządzeniami radiologicznymi (Dz. U. z 2006 r. nr 180 , poz. 1325). Konstrukcja Ścian, stropów, okien, drzwi oraz zainstalowane urządzenia ochronne w pracowni rentgenowskiej, zabezpieczają osoby pracujące przed otrzymaniem w ciągu roku dawki przekraczającej:
-
- W gabinecie rentgenowskim: 6 mSv/rok
- W pomieszczeniach pracowni rentgenowskiej poza gabinetem rentgenowskim: 3 mSv/rok
- W pomieszczeniach poza pracownią, a także z ogółu ludności: 0,5 mSv/rok
- W budynkach mieszkalnych dla osób z ogółu ludności: 0,1 mSv/rok
Wysokość pracowni RTG (gabinetu RTG):
Wysokość pracowni rentgenowskiego nie może być mniejsza niż 2,5 m.
Powierzchnia pracowni RTG (gabinetu RTG):
Powierzchnia pracowni RTG (gabinetu rentgenowskiego), w którym zainstalowany jest diagnostyczny zestaw rentgenowski wyposażony w oddzielną lampę, nie może być mniejsza niż 15 m2. Na każdą następną lampę, należy przeznaczyć dodatkowo co najmniej 5 m2. Do powierzchni gabinetów rentgenowskich nie wlicza się powierzchni sterowni, jeżeli znajduje się ona w wydzielonym pomieszczeniu. Dopuszcza się zmniejszenie powierzchni pomieszczeń o 5 %.
Sterownia:
-
- Pracownie rentgenowskie wyposażone w aparaty rentgenowskie z wydzielona rozdzielnicą lub sterownicą, posiadają sterownie wygrodzoną z części gabinetu albo urządzoną w pomieszczeniu przylegającym lub na korytarzu będącym ciągiem komunikacyjnym przeznaczonym wyłącznie dla osób zatrudnionych w pracowni rentgenowskiej.
- W przypadku diagnostycznych aparatów rentgenowskich rozdzielnica lub sterownica mogą być umieszczone wewnątrz gabinetu za parawanem ochronnym lub osłoną stałą.
- W rentgenowskich pracowniach diagnostycznych zamiast drzwi pomiędzy sterownią a gabinetem może być stosowany korytarz (labirynt) utworzony z osłon stałych ustawionych w taki sposób, aby z wejścia do korytarza (labiryntu) nie było widoczne miejsce padania pierwotnej wiązki promieniowania.
Wentylacja:
Gabinety rentgenowskie, są wyposażone w wentylacje zapewniająca co najmniej 1,5-krotną wymianę powietrza w ciągu godziny.
Ogólne wytyczne:
-
- Gabinety z diagnostycznymi aparatami rentgenowskimi są wyposażone w ostrzegawczą sygnalizację świetlną umieszczoną nad drzwiami do gabinetu, włączana równocześnie z zasilaniem generatora. Przepisu nie stosuje się: w przypadku, gdy ekspozycja jest wykonywana zza jedynych drzwi prowadzących do gabinetu rentgenowskiego
- W gabinetach rentgenowskich nie można umieszczać sprzętów ani urządzeń niezwiązanych z działaniem aparatów rentgenowskich lub z wykonywanymi procedurami radiologicznymi.
- W pracowni rentgenowskiej, w widocznym miejscu, znajduje się informacja o konieczności powiadomienia rejestratorki i operatora aparatu rentgenowskiego, przed wykonaniem badania, o tym, że pacjentka jest w ciąży.
- Drzwi do pracowni rentgenowskiej są oznakowane tablica informacyjną ze znakiem ostrzegawczym przed promieniowaniem jonizującym.
- Przy planowaniu i wykonywaniu działalności z wykorzystaniem promieniowania rentgenowskiego, podczas których wymagana jest obecność operatora aparatu lub personelu medycznego w pobliżu lampy rentgenowskiej, wprowadza się podział lokalizacji miejsc pracy zgodnie z wymaganiami art. 18 ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. — Prawo atomowe, uwzględniający informacje o rozkładach mocy dawki wokół zestawu rentgenowskiego podane przez producenta oraz wyniki pomiarów dozymetrycznych wykonanych wokół danego urządzenia.
Wymagania Szczegółowe
Wymagania szczegółowe dla pracowni RTG:
Aparaty rentgenowskie instaluje się tak, aby:
-
- Był zapewniony swobodny dostęp do pacjenta co najmniej z dwóch stron;
- Odległość źródła promieniowania (ogniska lampy) od najbliższej ściany wynosiła co najmniej 1,5 m przy pionowym kierunku wiązki promieniowania;
- Wiązka promieniowania pierwotnego nie była kierowana w stronę sterowni i drzwi.
- Była zapewniona łączność głosowa i wizualna pomiędzy personelem medycznym przebywającym w sterowni a pacjentem przebywającym w gabinecie rentgenowskim.
Wyposażenie pracowni RTG (gabinetu RTG):
Diagnostyczne, pracownie rentgenowskie są wyposażone w sprzęt ochronny przed promieniowaniem rentgenowskim dobrany do typu zainstalowanych aparatów rentgenowskich i rodzaju wykonywanych badań w tym zależności od potrzeb:
-
- Parawan, ekran oraz komplet osłon będących wyposażeniem zestawu dostarczonego przez producenta, umieszczonych na stałe lub w miarę potrzeb podwieszanych do aparatu rentgenowskiego;
- Środki ochrony indywidualnej pracowników, w szczególności fartuchy, rękawice i kołnierze z gumy ołowiowej, okulary, gogle lub maski ze szkła lub tworzywa ołowiowego.
- Osłony dla pacjentów, w szczególności osłony na gonady, fartuchy oraz kołnierze wykonane z blachy ołowianej lub gumy ołowiowej.
- Osłony na gonady są wykonane z materiału o równoważnika co najmniej 1,0 mm ołowiu (Pb).
Dokumentacja pracowni RTG (gabinetu RTG):
W podmiocie udzielającym świadczeń zdrowotnych z wykorzystaniem promieniowania jonizującego, w którego skład wchodzi pracownia rentgenowska (gabinet rentgenowski), opracowuje się i wdraża program bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej. Ponadto w pracowni rentgenowskiej znajdują się w oryginale lub uwierzytelnionych odpisach:
-
- Zezwolenie na uruchomienie i stosowanie aparatów rentgenowskich znajdujących się w pracowni i uruchomienie pracowni;
- Projekt pracowni lub gabinetu (rzuty pomieszczeń) wraz z projektem i opisem osłon stałych oraz wentylacji, zatwierdzonym przed uruchomieniem aparatu rentgenowskiego przez właściwego państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego przy uzgadnianiu dokumentacji projektowej;
- Dokumentacja techniczna dotycząca budowy, działania i obsługi aparatów rentgenowskich, w tym także urządzeń sygnalizacyjnych i blokujących;
- Instrukcje obsługi i Świadectwa wzorcowania aparatury dozymetrycznej, jeżeli znajdują się w wyposażeniu pracowni;
- Protokoły pomiarów dozymetrycznych, protokoły pokontrolne;
- Dokumenty programu bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej, o którym mowa w § 21, oraz instrukcja ochrony radiologicznej, określona w załączniku nr 3 do rozporządzenia, opracowana zgodnie z wytycznymi określonymi w załączniku nr 2 do rozporządzenia;
- Zapisy dotyczące wewnętrznych testów kontroli parametrów technicznych aparatów rentgenowskich i obróbki błon rentgenowskich w ciemni oraz dokumenty spełniania testów akceptacyjnych urządzeń nowo instalowanych;
- Ewidencja: Osób zatrudnionych w pracowni rentgenowskiej w podziale na odpowiednie kategorie narażenia, Dawek otrzymywanych przez pracowników, Orzeczeń lekarskich stwierdzających brak przeciwwskazań do pracy pracowników na określonym stanowisku;
- Program szkolenia i dokumenty potwierdzające jego realizacje.
- W pracowni, dostępny jest także zbiór przepisów prawnych dotyczących ochrony radiologicznej i zasad stosowania źródeł promieniowania jonizującego w medycynie.
Wymagania Szczegółowe
Wymagania szczegółowe dla aparatów rentgenowskich:
- Długość ruchomego przewodu z przyciskiem do zdalnego wyzwalania ekspozycji stosowanego w wyposażeniu aparatów, które w warunkach normalnego używania nie wymagają przebywania operatora w pobliżu pacjenta, musi zapewnić operatorowi możliwość sterowania aparatem z odległości co najmniej 2 m od ogniska lampy rentgenowskiej. Odległość ta powinna umożliwiać schronienie się obsługi za osłoną stalą lub parawanem. W przypadku braku takiej możliwości obsługa aparatu powinna używać środków ochrony indywidualnej.
- Diagnostyczne aparaty rentgenowskie do zdjęć są wyposażone w urządzenia sygnalizujące w sposób akustyczny lub optyczny wykonanie ekspozycji. Sygnalizacja powinna być słyszana lub widoczna z miejsca uruchamiania wyzwalacza.
- Konstrukcja diagnostycznych aparatów rentgenowskich uniemożliwia w warunkach normalnej pracy zmniejszenie odległości pomiędzy ogniskiem lampy a powierzchnią ciała pacjenta odpowiednio dla:
- Aparatów ogónodiagnostycznych do zdjęć, — poniżej 45 cm;
- Zdjęć wykonywanych aparatem rentgenowskim jezdnym i przenośnym — poniżej 20 cm;
- Na oznakowaniu kołpaka aparatu i w instrukcji obsługi aparatu znajdują się informacje o grubości filtra okienka lampy rentgenowskiej i filtra kołpaka.
- Aparaty rentgenowskie zapewniają możliwość dobierania grubości filtra dodatkowego w celu uzyskania pożądanej wartości pierwszej warstwy półchłonnej, przy czym:
- Kołpak aparatu rentgenowskiego jest wyposażony w komplet filtrów dodatkowych o różnych grubościach równoważnych, wyrażonych w mm aluminium (Al) lub miedzi (Cu);
- Każdy filtr jest oznakowany w sposób umożliwiający jego identyfikacje;
- Montaż˝ i demontaż˝ filtru dodatkowego odbywa się bez użycia narządzi;
- Niedozwolone jest stosowanie w diagnostyce medycznej aparatów rentgenowskich: Półfalowych (jednopulsowych); Pełnofalowych (dwupulsowych) – za wyjątkiem aparatów przenośnych i jezdnych do zdjęć przyłóżkowych.
- W zestawach rentgenowskich lampy rentgenowskie mogą być używane jedynie w kołpakach, głowicach lub w innych urządzeniach tak zabezpieczających przed promieniowaniem ubocznym, aby w odległości 1 m od ogniska lampy, przy całkowicie przesłoniętym wylocie wiązki promieniowania oraz przy maksymalnym napięciu i maksymalnym obciążeniu lampy w czasie 1 godziny, moc dawki promieniowania nie przekraczała: 1,0 mGy/h.