Pomiary wykonujemy dla aparatów przy których wymagana jest obecność całego personelu lub jedynie operatora w trakcie działalności z wykorzystaniem promieniowania RTG. Pomiary przeprowadzamy również w przemyśle dla urządzeń wykorzystywanych do inspekcji rentgenowskiej, kontroli radiograficznej, systemów kontroli żywności itp.

Określenie zgodności wyznaczonej dawki referencyjnej wykonujemy na podstawie: DAP (Iloczyn kermy w powietrzu i pola powierzchni wiązki), Dawki Wejściowej (Kerma w powietrzu w punkcie przecięcia osi wiązki z powierzchnią ciała pacjenta) oraz Wejściowej Dawki Powierzchniowej (Kerma w powietrzu z uwzględnieniem promieniowania rozproszonego)

Pomiary dozymetryczne w pracowni RTG ( tj. pomiary osłon stałych) wykonujemy dla wszystkich aparatów RTG stosowanych w rentgenodiagnostyce tj. aparatów stomatologicznych, zestawów ogólnodiagnostycznych, do fluoroskopii, angiografii, mammograficznych i tomografii komputerowej. Badania przeprowadzamy również dla urządzeń RTG stosowanych w przemyśle.

Pomiary Dozymetryczne, mogące posłużyć do przygotowania Informacji o wpływie działalności wykonywanej przez jednostkę organizacyjną na zdrowie ludzi i na środowisko. Zgodnie art. 32c pkt.2 ustawy Prawo atomowe (Dz.U. 2019 poz. 1792) – kierownik jednostki organizacyjnej wykonującej działalność związaną z narażeniem, o której mowa w art. 4ust.1 pkt 1 i pkt 4-16  zamieszcza na stronie internetowej jednostki organizacyjnej, w/w Informacje nie rzadziej niż co 12 miesięcy.

Wykorzystywany sprzęt pomiarowy:

Do badań wykorzystujemy nowoczesny sprzęt pomiarowy RaySafe X2 Prestige z przystawką Survey Sensor zbudowaną z detektora półprzewodnikowego z czasem reakcji 10 ms. Jest to urządzenie dedykowane do pomiarów dawki/mocy dawki promieniowania jonizującego RTG. Miernik charakteryzuje się bardzo dużą dokładnością i czułością pomiaru, co pozwala na wykonywanie pomiarów  dla wszystkich urządzeń w rentgenodiagnostyce oraz w przemyśle. Nasz sprzęt charakteryzuje się dużą dokładnością zarówno przy krótkim czasie ekspozycji w stomatologii jak i przy niskim napięciu na lampie rentgenowskiej w mammografii. 

Co to są Pomiary Dozymetryczne ?

Pomiary dozymetryczne (Dozymetria promieniowania jonizującego) wykonywane są w celu określenia wielkości otrzymanej dawki przez osoby pracujące zawodowo w warunkach narażenia na promieniowanie jonizujące jak również osoby z ogółu ludności. Pomiary te wykorzystywane są do:

• Sprawdzenia skuteczności zastosowanych osłon stałych RTG (Pomiary Osłon Stałych).
• Pomiarów rozkładu mocy dawki wokół aparatów RTG.
• Kwalifikowania pracownika do odpowiedniej kategorii narażenia.

Sprawdzenie skuteczności zastosowanych osłon stałych RTG (Pomiary Osłon Stałych).

Na podstawie pomiarów dozymetrycznych (pomiar dozymetryczny) ocenia się skuteczność osłon stałych w pracowniach RTG i gabinetach RTG oraz w pomieszczeniach zakładów przemysłowych, w których zainstalowane są urządzenia RTG. Sprawdza się czy poszczególne Osłony Stałe RTG (ściany, stropy, okna drzwi, itp.) spełniają odpowiednie wymagania w zakresie osłonności. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 21 sierpnia 2006 r. w sprawie szczegółowych warunków bezpiecznej pracy z urządzeniami radiologicznymi (Dz. U. z 2006 r. nr 180 , poz. 1325). Konstrukcja Ścian, stropów, okien, drzwi oraz zainstalowane urządzenia ochronne w pracowni rentgenowskiej, zabezpieczają osoby pracujące przed otrzymaniem w ciągu roku dawki przekraczającej:

• • • W gabinecie rentgenowskim: 6 mSv/rok
    • W pomieszczeniach pracowni rentgenowskiej poza gabinetem rentgenowskim: 3 mSv/rok
    • W pomieszczeniach poza pracownią, a także z ogółu ludności: 0,5 mSv/rok
    • W budynkach mieszkalnych dla osób z ogółu ludności: 0,1 mSv/rok

Pomiary rozkładu mocy dawki wokół aparatów RTG

Pomiary dozymetryczne (pomiar dozymetryczny) wykorzystywane są również do wyznaczania rozkładu mocy dawki wokół aparatów RTG przy których wymagana jest obecność całego personelu lub jedynie operatora w trakcie działalności z wykorzystaniem promieniowania RTG. Na podstawie Rozkładu Mocy dawki , wprowadza się podział lokalizacji miejsc pracy zgodnie z wymaganiami art. 18 ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. — Prawo atomowe (tekst jednolity Dz. U. 2019 poz. 1792) (Pobierz). Wymagania te mówia o tym, że, kierownik jednostki organizacyjnej wprowadza podział lokalizacji miejsc pracy na:

• Tereny kontrolowane, tam, gdzie istnieje możliwość otrzymania dawek określonych dla pracowników kategorii A, istnieje możliwość rozprzestrzeniania się skażeń promieniotwórczych lub mogą występować duże zmiany mocy dawki promieniowania jonizującego;
• Tereny nadzorowane, tam, gdzie istnieje możliwość otrzymania dawek określonych dla pracowników kategorii B i które nie zostały zaliczone do terenów kontrolowanych.

Podstawowe wymagania dotyczące terenów kontrolowanych i nadzorowanych, w tym sposób oznakowania, warunki  dostępu i opuszczania tych terenów dla pracowników i innych osób  oraz wykonywania pomiarów dozymetrycznych zostały określone  w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 20 lutego 2007 r.  w sprawie podstawowych wymagań dotyczących terenów kontrolowanych i nadzorowanych (Pobierz).

Kwalifikowanie pracownika do odpowiedniej kategorii narażenia (dobrania odpowiedniego sposobu oceny narażenia)

Na podstawie wykonanych Pomiarów Dozymetrycznych (Dozymetria promieniowania jonizującego) w zależności od wielkości narażenia, kierownik jednostki organizacyjnej może przydzielić pracownika do kategorii narażenia A lub B. Kategoria A obejmuje pracowników, którzy mogą być narażeni na dawkę skuteczną, przekraczającą 6 mSv w ciągu roku lub na dawkę równoważną przekraczającą 15 mSv rocznie dla soczewek oczu lub 150 mSv rocznie dla skóry lub kończyn. Pracownicy kategorii A podlegają ocenie narażenia na podstawie dozymetrii indywidualnej (indywidualne dawkomierze dla każdego pracownika, dozymetria termoluminescencyjna) prowadzonej w sposób systematyczny. Kategoria B obejmuje pracowników, którzy mogą być narażeni na dawkę skuteczną, przekraczającą 1 mSv w ciągu roku lub na dawkę równoważną, przekraczającą jedną dziesiątą wartości dawek granicznych dla soczewek oczu, skóry oraz kończyn, i którzy nie zostali zaliczeni do kategorii A. Pracownicy kategorii B podlegają ocenie narażenia na podstawie pomiarów dozymetrycznych w środowisku pracy – dozymetrii środowiskowej (cykliczne pomiary w środowisku pracy radiometrem np. typu Raysafe X2 Survey Sensor lub ogólny dawkomierz środowiskowych umieszczany na stanowisku pracy).

Poniżej przedstawiamy kilka placówek akredytowanych, oferujących dozymetrie indywidualną:

• Zakład Ochrony Radiologicznej Instytutu Medycyny Pracy im. J. Nofera w Łodzi (IMP) – http://www.imp.lodz.pl/home_pl/o_instytucie/structure/radio_prot_agency/
• Centralne Laboratorium Ochrony Radiologicznej w Warszawie – http://www.clor.waw.pl/dozind.html
• Laboratorium Pomiarów Dozymetrycznych Narodowego Centrum Badań Jądrowych – NCBJ w Świerku –http://lpd.ncbj.gov.pl/
• Laboratorium Dozymetrii Indywidualnej i Środowiskowej Instytutu Fizyki Jądrowej im. H. Niewodniczańskiego w Krakowie (IFJ) – https://dawki.ifj.edu.pl/kontakt.html

Kiedy należy wykonywać pomiary Dozymetryczne ?

Pomiary dozymetryczne wykonywane są podczas:

• Uruchamiania gabinetów i pracowni RTG, bloków i sal operacyjnych oraz pomieszczeń przemysłowych gdzie zainstalowane jest urządzenie RTG w celu oceny skuteczności osłon stałych.
• Oceny narażenia pracownika i klasyfikacji do odpowiedniej kategorii narażenia A lub B.
• Monitoringu (ewidencji) otrzymywanych dawek przez pracowników. 

Kto może wykonywać pomiary dozymetryczne?

Pomiary dozymetryczne mogą wykonywać osoby posiadające uprawnienia Inspektora Ochrony Radiologicznej lub osoby przeszkolone przez Inspektora Ochrony Radiologicznej w zakresie wykonywania pomiarów dozymetrycznych. Ponadto pomiary powinny byc wykonane miernikiem posiadającym aktualne świadectwo wzorcowania oraz spełniającym wymagania w zakresie: dokładności, powtarzalności pomiaru oraz czasu reakcji. 

Dawki graniczne zgodnie z nową Ustawą z dnia 29 listopada 2000 r. Prawo Atomowe:

Polskie prawo określa dawki promieniowania (tzw.  dawki graniczne), jakie mogą otrzymywać pracownicy pracujący w  środowisku zwiększonego narażenia na promieniowanie. Poniżej przedstawiamy zestawienie dla poszczególnych grup:

• Dla pracowników:
  • Dawka graniczna, wyrażona jako dawka skuteczna (efektywna), wynosi 20 mSv w ciągu roku kalendarzowego. W przypadku wyrażenia zgody, dawka może być w danym roku kalendarzowym przekroczona do wartości 50 mSv, o ile zgodę na takie przekroczenie wyda, ze względu na szczególne warunki lub okoliczności wykonywania działalności związanej z narażeniem, organ właściwy do wydania zezwolenia, przyjęcia zgłoszenia albo przyjęcia powiadomienia. Wówczas średnia roczna dawka skuteczna (efektywna) w każdym okresie pięciu kolejnych lat kalendarzowych, w tym lat, w których dawka graniczna została przekroczona, nie może przekroczyć 20 mSv.
  • Dawka graniczna, wyrażona jako dawka równoważna, wynosi w ciągu roku kalendarzowego: 20 mSv – dla soczewki oka; 500 mSv – dla skóry, jako wartość średnia dla każdego obszaru 1 cm2 napromienionej części skóry, niezależnie od napromienionej powierzchni; 500 mSv – dla kończyn zdefiniowanych jako dłonie, przedramiona, stopy i kostki.

• Dla uczniów, studentów i praktykantów w wieku od 16 lat do 18 lat:
  • Dawka graniczna, wyrażona jako dawka skuteczna (efektywna), wynosi 6 mSv w ciągu roku kalendarzowego,
  • Dawka graniczna, wyrażona jako dawka równoważna, wynosi w ciągu roku kalendarzowego: 15 mSv – dla soczewki oka; 150 mSv – dla skóry, jako wartość średnia dla każdego obszaru 1 cm2 napromienionej części skóry, niezależnie od napromienionej powierzchni; 150 mSv – dla kończyn zdefiniowanych jako dłonie, przedramiona, stopy i kostki.

• Dla osób z ogółu ludności
  • Dawka graniczna, wyrażona jako dawka skuteczna (efektywna), wynosi 1 mSv w ciągu roku kalendarzowego,
  • Dawka graniczna, wyrażona jako dawka równoważna, wynosi w ciągu roku kalendarzowego: 15 mSv – dla soczewki oka; 50 mSv – dla skóry, jako wartość średnia dla każdego obszaru 1 cm2 napromienionej części skóry, niezależnie od napromienionej powierzchni.

Ponadto:

Dla uczniów, studentów i praktykantów, w wieku poniżej 16 lat, mają zastosowanie dawki graniczne ustalone Jak dla ogółu ludności. Dla uczniów, studentów i praktykantów, w wieku 18 lat i powyżej, mają zastosowanie dawki graniczne ustalone Jak dla pracowników.

Podstawa prawna – Pomiary Dozymetryczne przepisy:

Opis pomiarów dozymetrycznych, dawek granicznych oraz oceny narażenia znajduje się w: 

• Załączniku nr 4 do Ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. – Prawo atomowe (tekst jednolity Dz. U. 2019 poz. 1792) (Pobierz).
• Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie dawek granicznych promieniowania jonizującego  (Dz. U. z 2005 r. nr 20 , poz. 168) (Pobierz).
• Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 21 sierpnia 2006 r. w sprawie szczegółowych warunków bezpiecznej pracy z urządzeniami radiologicznymi  (Dz. U. z 2006 r. nr 180 , poz. 1325) (Pobierz).

Pomiary Dozymetryczne (pomiary osłon stałych oraz rozkład mocy dawki wokół aparatu RTG) realizujemy na terenie całego kraju, w tym m.in. na obszarze: Małopolska (Kraków, Tarnów, Chrzanów, Wadowice, Olkusz, Oświęcim, Nowy Targ, Nowy Sącz, Gorlice, Wieliczka, Zakopane) Podkarpacie (Rzeszów, Przemyśl, Stalowa Wola, Krosno, Mielec, Tarnobrzeg, Sanok, Jasło, Ropczyce, Dębica) Śląsk (Katowice, Częstochowa, Sosnowiec, Gliwice, Zabrze, Bielsko-Biała, Bytom, Tychy, Chorzów, Jaworzno, Jastrzębie-Zdrój, Rybnik, Dąbrowa Górnicza, Ruda Śląska, Siemianowice Śląskie, Piekary Śląskie, Będzin, Żory, Tarnowskie Góry, Racibórz, Zawiercie, Mikołów, Cieszyn) Opolskie (Opole, Nysa, Kędzierzyn-Koźle, Brzeg, Kluczbork), Dolnośląskie (Wrocław, Wałbrzych, Legnica, Jelenia Góra), Lubuskie (Gorzów Wielkopolski, Zielona Góra), Łódzkie (Łódź), Świętokrzyskie (Kielce), Mazowieckie (Warszawa, Radom), Wielkopolskie (Poznań, Kalisz, Konin), Lubelskie (Lublin), Pomorskie (Gdańsk, Gdynia, Sopot), Zachodniopomorskie (Szczecin, Świnoujście, Koszalin), Kujawsko-Pomorskie (Bydgoszcz), Warmińsko-Mazurskie (Olsztyn, Elbląg, Ełk), Podlaskie (Białystok).